আর্মেনীয় ভাষা (আর্মেনীয় ভাষায়: Հայերեն হাইয়েরেন) একটি ইন্দো-ইউরোপীয় ভাষা। এটি কোন দলের অন্তর্ভুক্ত নয় এবং এর কোন আত্মীয় ভাষা নেই। গ্রিক ভাষার সাথে এর সবচেয়ে বেশি সাদৃশ্য দেখতে পাওয়া যায়। ভাষাটিতে প্রচুর ফার্সি কৃতঋণ শব্দ ব্যবহার করা হয় বলে অনেক সময় এটিকে ইরানীয় ভাষা বলে ভুল করা হয়।

আর্মেনিয়
հայերէն/հայերեն hayeren
উচ্চারণ[hɑjɛˈɾɛn]
দেশোদ্ভবআর্মেনিয়া এবং আর্টসখ
জাতিআরমেনীয়
মাতৃভাষী
৬.৭ মিলিয়ন[১]
ইন্দো-ইউরোপীয়
  • আর্মেনিয়
পূর্বসূরী
প্রোটো-আর্মেনিয়
  • ধ্রুপদী আর্মেনিয়ান
    • মধ্য আর্মেনীয়
প্রমিত রূপ
সরকারি অবস্থা
সরকারি ভাষা
সংখ্যালঘু ভাষায় স্বীকৃত
নিয়ন্ত্রক সংস্থাভাষা ইনস্টিটিউট (আর্মেনিয়ান জাতীয় বিজ্ঞান একাডেমী)[১১]
ভাষা কোডসমূহ
আইএসও ৬৩৯-১hy
আইএসও ৬৩৯-২arm (বি)
hye (টি)
আইএসও ৬৩৯-৩বিভিন্ন প্রকার:
hye – পূর্ব আর্মেনীয়
hyw – পশ্চিম আর্মেনীয়
xcl – ক্লাসিকাল আর্মেনীয়
axm – মধ্য আর্মেনীয়
লিঙ্গুয়াস্ফেরা57-AAA-a
  সংখ্যাগরিষ্ঠদের সরকারী ভাষা বলা হয়
  সংখ্যালঘুদের স্বীকৃত ভাষা
  স্পিকারের উল্লেখযোগ্য সংখ্যা
এই নিবন্ধটিতে আধ্বব ধ্বনিমূলক চিহ্ন রয়েছে। সঠিক পরিবেশনার সমর্থন ছাড়া, আপনি ইউনিকোড অক্ষরের পরিবর্তে প্রশ্নবোধক চিহ্ন, বক্স, অথবা অন্যান্য চিহ্ন দেখতে পারেন।

আর্মেনীয় ভাষায় প্রায় ৬০ লক্ষ লোক কথা বলেন। পূর্ব আর্মেনীয় ভাষাটি ককেসাস অঞ্চলে অবস্থিত প্রাক্তন সোভিয়েত প্রজাতন্ত্র আর্মেনিয়ার সরকারি ভাষা। সেখানে প্রায় ৩৫ লক্ষ লোক আর্মেনীয় ভাষাতে কথা বলেন। তবে বর্তমানে বিশ্বের প্রায় অর্ধেক আর্মেনীয় ভাষাভাষী মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রে বাস করেন, এবং এদের ভাষাকে পশ্চিম আর্মেনীয় ভাষা নাম দেয়া হয়েছে।

১ম বিশ্বযুদ্ধের সময় (১৯১৫-১৯১৬) তুরস্কে আর্মেনীয় জনগণ জাতিগত পরিশুদ্ধি অভিযান ও গণহত্যার শিকার হয়। ১৯১৮ থেকে ১৯২০ সালের মধ্যে আর্মেনীয়রা একটি স্বাধীন আর্মেনীয় প্রজাতন্ত্র গঠনের চেষ্টা করে ব্যর্থ হয় এবং এটি সোভিয়েত ইউনিয়ন, তুরস্কইরানের মধ্যে বিভক্ত হয়ে যায়। এর ফলশ্রুতিতে আর্মেনীয়রা বিপুল সংখ্যায় বিশ্বের নানা দেশে ছড়িয়ে পড়েন।[১২]

তথ্যসূত্র সম্পাদনা

  1. এথ্‌নোলগে পূর্ব আর্মেনীয় (১৮তম সংস্করণ, ২০১৫)
    এথ্‌নোলগে পশ্চিম আর্মেনীয় (১৮তম সংস্করণ, ২০১৫)
    এথ্‌নোলগে ক্লাসিকাল আর্মেনীয় (১৮তম সংস্করণ, ২০১৫)
    এথ্‌নোলগে মধ্য আর্মেনীয় (১৮তম সংস্করণ, ২০১৫)
  2. "THE ARMENIAN LANGUAGE AS AN ENDANGERED LANGUAGE IN EUROPE: A contribution to the European Roadmap for Linguistic Diversity" (পিডিএফ)agbueurope.orgAGBU Europe। ২০১৫। ১৪ ডিসেম্বর ২০১৯ তারিখে মূল (পিডিএফ) থেকে আর্কাইভ করা। Western Armenian has an official status as a minority language in several EU countries, including Cyprus, Romania, Bulgaria, Hungary and Poland. 
  3. "Western Armenian – Cypriot Arabic: new century, new speakers?"ec.europa.euEuropean Commission। ২১ ফেব্রুয়ারি ২০১৭। Dedicated to the two officially recognized minority languages of Cyprus, the event will focus on the teaching aspect of Western Armenian and Cypriot Arabic as mother tongues. 
  4. Hadjilyra, Alexander - Michael। "The Armenians of Cyprus" (পিডিএফ)publications.gov.cy। Press and Information Office, Republic of Cyprus। পৃষ্ঠা 15। ১৪ ডিসেম্বর ২০১৯ তারিখে মূল (পিডিএফ) থেকে আর্কাইভ করা। According to the European Charter for Regional or Minority Languages of the Council of Europe, Armenian was recognised as a minority language of Cyprus as of 1 December 2002. 
  5. Kenesei, István (২০০৯)। "Minority languages in Hungary" (পিডিএফ)efnil.org। European Federation of National Institutions for Language। ১৪ ডিসেম্বর ২০১৯ তারিখে মূল (পিডিএফ) থেকে আর্কাইভ করা। As far as indigenous (autochthonous) minority languages are concerned, Hungarian legislation acknowledges the languages in the following list [...]: Armenian, Boyash, Bulgarian, Croatian, German, Greek, Polish, Romani, Romanian, Ruthenian, Serbian, Slovak, Slovene, Ukrainian, and Hungarian Sign Language (HSL). 
  6. "Iraqi Constitution: Article 4" (পিডিএফ)। The Republic of Iraq Ministry of Interior General Directorate for Nationality। ২৮ নভেম্বর ২০১৬ তারিখে মূল (পিডিএফ) থেকে আর্কাইভ করা। সংগ্রহের তারিখ ১৬ জুন ২০১৪The right of Iraqis to educate their children in their mother tongue, such as Turkmen, Syriac, and Armenian shall be guaranteed in government educational institutions in accordance with educational guidelines, or in any other language in private educational institutions. 
  7. Zych, Maciej। "New Polish legislation regarding national, ethnic and linguistic minorities" (পিডিএফ)gugik.gov.pl। Head Office of Geodesy and Cartography of Poland। পৃষ্ঠা 2। ১৪ ডিসেম্বর ২০১৯ তারিখে মূল (পিডিএফ) থেকে আর্কাইভ করা। There are 9 national minorities: Belorussian, Czech, Lithuanian, German, Armenian, Russian, Slovak, Ukrainian and Jewish; and 4 ethnic minorities - Karait, Lemko, Roma and Tartar. 
  8. Pisarek, Walery (২০০৯)। "The relationship between official and minority languages in Poland" (পিডিএফ)efnil.org। European Federation of National Institutions for Language। পৃষ্ঠা 118। ১৪ ডিসেম্বর ২০১৯ তারিখে মূল (পিডিএফ) থেকে আর্কাইভ করা। In a Statement made by the Republic of Poland with relation to the ratification of the European Charter for Regional or Minority Languages, Belarusian, Czech, Hebrew, Yiddish, Karaim, Kashubian, Lithuanian, Lemkian, German, Armenian, Romani, Russian, Slovak, Tatar and Ukrainian were recognized as minority languages. 
  9. Saramandu, Nicolae; Nevaci, Manuela (২০০৯)। "MULTILINGVISM ŞI LIMBI MINORITARE ÎN ROMÂNIA [MULTILINGUALISM AND MINORITY LANGUAGES IN ROMANIA]" (পিডিএফ) (রোমানীয় ভাষায়)। Institute of Linguistics "Iorgu Iordan - Alexandru Rosetti", Romanian Academy। পৃষ্ঠা 25। ১৪ ডিসেম্বর ২০১৯ তারিখে মূল (পিডিএফ) থেকে আর্কাইভ করা। সংগ্রহের তারিখ ১২ মে ২০২০În cazul României, 10 limbi beneficiază de protecţie generală (albaneză, armeană, greacă, italiană, idiş, macedoneană, poloneză, romani, ruteană, tătară) şi 10 limbi beneficiază de protecţie sporită (bulgară, cehă, croată, germană, maghiară, rusă, sârbă, slovacă, turcă, ucraineană). 
  10. "Law of Ukraine "On Principles of State Language Policy" (Current version – Revision from 01.02.2014)"Document 5029-17, Article 7: Regional or minority languages Ukraine, Paragraph 2 (ইউক্রেনীয় ভাষায়)। rada.gov.ua। ১ ফেব্রুয়ারি ২০১৪। সংগ্রহের তারিখ ৩০ এপ্রিল ২০১৪Стаття 7. Регіональні мови або мови меншин України [...] 2. У контексті Європейської хартії регіональних мов або мов меншин до регіональних мов або мов меншин України, до яких застосовуються заходи, спрямовані на використання регіональних мов або мов меншин, що передбачені у цьому Законі, віднесені мови: російська, білоруська, болгарська, вірменська, гагаузька, ідиш, кримськотатарська, молдавська, німецька, новогрецька, польська, ромська, румунська, словацька, угорська, русинська, караїмська, кримчацька. 
  11. "H. Acharian Institute of Language"sci.am। ৫ অক্টোবর ২০১৪ তারিখে মূল থেকে আর্কাইভ করা। Main Fields of Activity: investigation of the structure and functioning, history and comparative grammar of the Armenian language, exploration of the literary Eastern and Western Armenian Language, dialectology, regulation of literary language, development of terminology 
  12. "Armenian"Ethnologue (ইংরেজি ভাষায়)। সংগ্রহের তারিখ ২০২০-০৫-১২ 

বহিঃসংযোগ সম্পাদনা