পিরি রেইস

অটোমান ভূগোলবিদ

আহমেদ মুহিদ্দীন পিরি (১৪৬৫/১৪৭০–১৫৫৩/১৫৫৪),[১] যিনি পিরি রেইস (তুর্কি: পিরি রেইস; বা, হাছি আহমাদ মহিউদ্দীন পিরি বিইএ) নামেই অধিক পরিচিত, ছিলেন একজন উসমানীয় সামরিক প্রশাসক, যোগাযোগবিদ, মধ্যযুগের ভূগোলবিদ এবং মানচিত্রাঙ্কনবিদ

পিরি রেইস
পিরি রেইসের ভাস্কর্য
জন্ম
আহমেদ মুহিদ্দীন পিরি

১৪৬৫ হতে ১৪৭০-এর মধ্যে
মৃত্যু১৫৫৩ কিংবা ১৫৫৪-এর মধ্যে
জাতীয়তাঅটোমান
পরিচিতির কারণপিরি রেইসের মানচিত্র অংকনের জন্য
আত্মীয়কিমাল রেইস (চাচা)
১৫১৩ সালে পিরি রেইসের অঙ্কিত বিশ্বের প্রথম মানচিত্র।

বর্তমানে পিরি রাইস তার মানচিত্র ও তালিকার সংকলনের বই কিতাব-ই বাহরিই (পরিচালনাবিদ্যা সম্পর্কিত পুস্তক) গ্‌রন্তটির জন্য সমধিক পরিচিত। এতে তিনি সেসময়ের পরিচিত বিশ্বের জন্য একটি অধযনিক মানচিত্র অঙ্কন করেছিলেন যেটি 'পিরি রেইসের মানচিত্র' নামে পরিচিত। এতে তিনি সাহারাকে কেন্দ্র করে একটি পুর্নাঙ্গ বিম্ব মানচিত্র অঙ্কন করেন।[২]

জন্ম সম্পাদনা

আহমদ মহিউদ্দিন পিরি রেইস আনুমানিক ১৪৬৫ সালে ইস্তাম্বুল নগরীর পশ্চিমাঞ্চল গ্যালিপোলিতে জন্মগ্রহণ করেন। মর্মর সাগরের উপকূলের এই শহর অটোমান সাম্রাজ্যের প্রধান নৌঘাঁটি ছিল। অটোমান সাম্রাজ্যের শায়খুল ইসলাম আহমদ বিন কামাল পাশা বলেন, ★গ্যালিপোলির অধিবাসীরা কুমিরের মতো নিজেদের পুরো জীবন সমুদ্রে অতিবাহিত করে। নৌযানগুলোই যেন তাদের পরিবার। সাগর ও জাহাজের মধ্যে তারা দিন-রাত অতিবাহিত করে★

আরও দেখুন সম্পাদনা

তথ্যসূত্র সম্পাদনা

  1. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/821/10412.pdf
  2. Soucek, S. “Islamic Charting in the Mediterranean,” In J. B. Harley and D. Woodward, eds.[I] Cartography in the Traditional Islamic and South Asian Societies[/I]. Vol. 2, book 1, 263–272. 1992. Chicago: University of Chicago Press.

অধিক পঠন সম্পাদনা

  • Soucek, Svat: Piri Reis and Turkish Mapmaking After Columbus: The Khalili Portolan Atlas. Vol. 2 of Studies in the Khalili Collection. London: The Nour Foundation and Azimuth Editions, 1992; New York: The Nour Foundation, Azimuth Editions, and Oxford University Press, 1996.

কিতাব-ই বাহরিই'এর সংস্করণ:

  • ১৯২৬: Piri Re'îs. Bahrîje. Das türkische Segelhandbuch für das Mittelländische Meer vom Jahre 1521, ed. Paul Kahle, Berlin.
  • ১৯৩৫: Piri Reis Kitabi Bahriye: eser ve yazean hakkinda bir onsozle bir endeks katilmistir, Fevzi Kordoglu, Haydar Alpagot, Fehmi Pekol, (Turk Tarihi Arastirma Korumu yayinlarindan; 2), Istanbul.
  • ১৯৮৮: Piri Reis. Kitab-i bahriye, ed. Ertugrul Zekai Oktel, The Historical research foundation, Istanbul, 1988.
  • ২০০২: Piri Reis. Kitab-i bahriye, T.C. Basbakanlik Denizcilik Mustesarligi. Arastirma, Planlama ve koordinasyon dairesi baskanligi, Ankara. আইএসবিএন ৯৭৫৫০৭০৯৬৬

১৫১৩-এর মানচিত্র:

  • McIntosh, Gregory C.: The Piri Reis Map of 1513. Athens and London: University of Georgia Press, 2000.
  • İnan, Afet, The Oldest Map of America, 1954, pp. 28–34 ( online edition at .sacred-texts.com); reprinted as: Life and works of Pirî Reis: the oldest map of America, Ankara 1975.
  • Kahle, Paul: Die verschollene Kolumbuskarte von 1498 in einer türkischen Weltkarte von 1513. Berlin/Leipzig 1933. (In German)
  • Mesenburg, Peter: Kartometrische Untersuchung und Rekonstruktion der Weltkarte des Piri Re`is (1513). In: Cartographica Helvetica, No. 24 (2001), 3–7. (জার্মান ভাষায়)

বহিঃসংযোগ সম্পাদনা